Linux

iostat Komutu

Sysstat rpm paketi ile yüklenen çok kullanılan komutlardan birisidir.

Bu komutla network file systems ve disklere dair I/O ve CPU istatistiklerine erişilebilir. Parametre kullanılmadan çalıştırıldığında sistemin son açılmasından itibaren disk ve CPU kullanımı ile ilgili bilgi verir.

iostat komutuna verilecek ilk rakamsal parametre kaç saniyede bir rapor üretileceğini, 2. parametre ise ekrana kaç defa çıktı verileceğini belirtir. Eğer 2. parametre verilmezse istenen zaman aralığı için ekrana sürekli olarak sistem bilgisi basılacaktır, birçok işlemde olduğu gibi bu işlem de Ctrl+C ile sonlandırılabilir.

Parametre olarak diskin ismi de verilip özelleştirilmiş bir rapor alınabilir.

  • -d : Sadece disk kullanım bilgisi görülür.
  • -c : Sadece işlemci(CPU) kullanım bilgisi izlenir.
  • -k : istatistikleri blok cinsinden değil KB cinsinden verir
  • -m : istatistikleri MB cinsinden gösterir
  • -p : Belirli bir disk izlenebilir.
  • -x : Genişletilmiş istatistikler için
  • -n : Sadece NFS ile bağlı diskler ile ilgili bilgi verir
  • -t : İstatistik bilgisinin yanında ayrıntılı zaman bilgisinide verir.

(continue reading…)

Loading


Disk Bölümü Kontrolü (fsck komutu)

fsck, file system check , yani dosya sistemini kontrol etmek manasına gelen bir komuttur. Görevi, dosya sisteminiz üzerinde oluşan hataları denetler ve bunları gidermeye çalışır.

Bu komut parametre olarak disk bölümü adı veya disk bölümünün /etc/fstab dosyasında belirlenmiş bağlanma noktasını alır. Fsck komutu ek bir parametre kullanmadan çalıştırıldığında bulduğu her bir hatanın düzeltmesi için onay isteyecektir. Bu da büyük boyutlu dosya sistemlerinde çok zaman alabilmektedir. Tespit edilen tüm hataların düzeltilmesi için –y parametresi kullanılmalıdır. fsck komutu mutlaka okuma-yazma modunda bağlanmamış dosya sisteminde çalıştırılmalıdır.Eğer okuma ve yazmak için bağlanılmış bir dosya sisteminde çalıştırılısa beklenmedik hatalar oluşabilir.

Örneğin /dev/sdb1 disk bölümünün dosya sistemini düzeltmek için aşağıdaki komut verilir.

[root@oracle12c ~]# fsck -y /dev/sdb1
fsck from util-linux-ng 2.17.2
e2fsck 1.43-WIP (20-Jun-2013)
/dev/sdb1: clean, 16/327680 files, 58466/1309289 blocks
[root@oracle12c ~]#

Eğer aşağıdaki komutu yazarsanız, işletim sistemi bir fsck isteği ile yeniden başlayacak, ve açılırken diskleri mount etmeden hemen önce fsck işlemini yapacak.

shutdown -Fr now

Aşağıdakiler Fsck komutu için mümkün olan çıkış kodlarıdır.

  • 0 – Hata yok
  • 1 – Dosya sistemi hatası düzeltildi
  • 2 – Sistem yeniden başlatılmalıdır.
  • 4 – Dosya sistemi hataları düzeltilmedi.
  • 8 – Operasyon hatası
  • 16 – Kullanım yada sözdizimi (syntax) hatası
  • 32 – Fsck kullanıcı isteği ile iptal edildi.
  • 128 – Paylaşımlı kütüphane hatası

fsck dahili bir dosya kontrol işlemi için ilgili dosya denetleyicisi komutu kullanır. Bu fsck checker komutlar genellikle / sbin altında bulunur.

Aşağıdaki örnek, çeşitli olası fsck denetleyicisi komutları gösterir. (Örnek: fsck.ext2, fsck.ext3, fsck.ext4, vs….)

[root@oracle12c ~]# cd /sbin/
[root@oracle12c sbin]# ls fsck*
fsck  fsck.cramfs  fsck.ext2  fsck.ext3  fsck.ext4  fsck.ext4dev  fsck.msdos  fsck.vfat

Mustafa Bektaş Tepe

İyi Çalışmalar

Loading


Dosya Sistemi Oluşturma – mkfs


Dosya sistemi oluşturmak için mkfs komutu kullanılır. Ön tanımlı olarak mkfs komutu ext2 linux dosya sistemi formatında disk bölümünü formatlar. Fakat –t parametresi ile diğer dosya sistemleri de oluşturulabilir. Örneğin /dev/sdb1 disk bölümünde MS-DOS formatında disk bölümü oluşturmak için aşağıdaki komut kullanılır.

mkfs –t msdos /dev/sdb1

Aslında mkfs komutu farklı komutlar için bir aracı komut durumundadır. Kendisi herhangi bir dosya sistemi oluşturmaz. Verilen parametreye göre ilgili dosya sistemi oluşturma komutunu çalıştırır. Yukarıdaki örnekteki –t msdos parametresinden dolayı aslında mkdosfs komutunu çalıştırır. –t parametresi verilmediğinde ext2 dosya sistemini ise mke2fs komutunu çalıştırarak oluşturur. Mkfs yerine doğrudan ilgili dosya sistemine ait komutu da çalıştırabilirsiiz. Bu komutlardan bazıları:

mke2fs mkfs.minix mkfs.ext3
mkfs.bfs mkfs.ufs mkfs.ext2
mkdosfs mkfs.xfs mkfs.ext4
mkfs.cramfs mkfs.btrfs mkfs.jfs
mkfs.ext4dev mkfs.msdos mkfs.vfat

 

Örneğin aşağıdaki 3 komutla ext3 dosya sistemi oluşturulabilir.

mkfs –t ext3 /dev/sdb1
mkfs.ext3 /dev/sdb1
mke2fs –j /dev/sdb1

ext4 dosya sistemi oluşturmak istersek;

mkfs.ext4 /dev/sdb1
mke4fs -t ext4 /dev/sdb1

Linux mkfs - Linux Dosya Sistemi Oluşturma
(continue reading…)

Loading


fdisk komutu

Fdisk, komut satırı üzerinden kullanılan, güçlü bir disk yönetimi aracıdır. Diskiniz ile ilgili bölme, biçimlendirme, silme, yeni bölüm oluşturma gibi işlemleri Fdisk kullanarak yapabilirsiniz.

Fdisk’in, disklerimiz üzerinde kalıcı değişiklikler yapmamızı sağladığından, root yetkileri ile çalıştırılması gerekiyor.

sudo fdisk /dev/x

Burada x yerine diskinizin ismini yazmalısınız. Eğer IDE ise hda , SCSI ise sda şeklinde olur genelde.

fdisk ile kullanılabilecek parametreler aşağıda gibidir.

Parametre Yaptığı İş
   a açılış flamasını indirir/kaldırır
   b bsd disk etiketini düzenler
   c dos uyumluluk flamasını indirir/kaldırır
   d bir disk bölümünü siler
   l bilinen disk bölümü türlerini listeler
   m bu menüyü gösterir
   n yeni bir disk bölümü ekler
   o yeni bir DOS disk bölümü oluşturur
   p disk bölümleme tablosunu gösterir
   q değişiklikleri kaydetmeden çıkar
   s yeni bir Sun disk etiketi oluşturur
   t disk bölümünün sistem kimliğini değiştirir
   u gösterme/girdi birimini değiştirir
   v disk bölümleme tablosunu doğrular
   w tabloyu diskteki yerine yazar ve çıkar
   x fazladan işlevsellik (uzmanlar için)

Şimdi bir örnek yapacak olursak.

  • fdisk -l komutu ile var olan diskleri ve partitionları görürüz.
  • fdisk /dev/sdb komutu ile fdisk başladı ve bizden komut bekliyor.
  • m komutu ile yardım menüsünü açabilirsiniz. Kullanılan tüm komutların listesini verir.
  • p yazıp enter’a bastığımızda bize bölüm bilgilerini verir.
  • n ile yeni bölüm oluşturabiliriz.
  • p ile primary partion oluşturmak istediğimizi belirttik.
  • 1 ile 4 arasında primary partition umuzu seçeriz.
  • Burada partition ımızın boyutunu ayarlarız cylinder sayısına bölerek de yapabiliriz veya K,M ve G büyüklüklerinide seçebiliriz. Hiçbirşey yazmadan ilerlerseniz müsait olan tüm alanı kullanarak bir disk oluşturur.
  • Tüm değişiklikleri onaylayıp çıkmak için w , vazgeçip çıkmak için ise q komutunu kullanabilirsiniz.

(continue reading…)

Loading


Dosya Sistemi İç Yapısı (The UNIX File System Internal Structure)


Dosya sistemi yapısı genel olarak şu bölümlerden oluşur;

  • Superblock
  • Datablock
  • Bootblock
  • inode

Superblock

Dosya sisteminin boyutu gibi, bütünü hakkında bilgiler içeren bölüm. Dosya sisteminin büyüklüğü, başlangıç ve bitiş adresleri, inode tablosu, boş blok tablosu, veri bloklarının başlangıç adresleri gibi bilgileri saklar. Süperblok aynı zamanda dosya sisteminin düzgün olarak kalmasını sağlar, yapısı herhangi bir nedenle bozulursa bozukluğu giderebilecek yazılımların çalışmasını sağlanabilir bu yazılımlar otomatik olarak alınan yedekleri yükler. Aşağıdaki komutla superblock’u ve yedeklerini görebiliriz.

Linux Dosya Sistemi İç Yapısı 1

DataBlock

Dosyalardaki bilgilerin depolanmasını sağlayan kısımdır.

Bootblock

Dosya sisteminin ilk birkaç segmentinde yer almaktadır. Önyükleme bloğu, işletim sistemini yüklemek için kullanılan başlangıç önyükleme programını içerir.

iNode

iNode Index node, kelimelerinin kısaltılmasıdır. Bir dosya sisteminde (ext4,ext3,ntfs vb..) dosyaların saklanma işlemi dosyanın adı ve o ada karşılık gelen eşsiz, benzersiz bir tamsayıdan oluşmaktadır. Dosya sistemindeki her nesne iNode (index node) ile gösterilir. Bunu bir etiket olarak düşünebilirsiniz. File System’de her dosya ve dizinin eşsiz bir iNode numarası bulunur. iNode da dosyanın ismi ve File System ağacında nerede olduğu bilgisi tutulmaz, tutulan bilgiler ise aşağıdaki gibidir;

  • Dosyanın türü
  • Dosyanın izinleri(r-okuma,w-yazma,x-çalıştırma)
  • Dosyanın sahibi ve grubu
  • Dosyanın boyutu
  • Dosyanın Access,change,modification zaman etiketleri
  • Dosyanın silinme zamanı
  • Link sayısı(soft veya hard link)
  • Access Control List(ACL) bilgisi
  • Dosyanın disk üstünde hangi blockta olduğu bilgisi
  • Locking bilgisi,kullanımda olduğu zaman “kullanılıyor diye dosyayı locklar”

(continue reading…)

Loading


Linux Dosya Sistemleri


Dosya sistemi verilerin nasıl saklanacağını ve tutulacağını belirleyen sistemdir. Bir sabit diskin herhangi bir dosya sistemi ile formatlanması demek, üzerine yazılacak bilgilerin nereye ve hangi standartlara göre yazılacağının belirtilmesi demektir. Formatlama işlemi yapılmamış bir sabit diskin üzerine anlamlı bilgi kümeleri yazmak söz konusu değildir.

Dosyalarımız fiziksel depolama alanları üzerinde tutulur. Bu alanlar bilgisayarımızdaki dahili harddisk , harici hard diskimiz , CD/DVD ROM, SAN, NAS.. gibi biçimlerde olabilir. Peki bu alanlardaki bilgilere nasıl erişiriz sorusunun cevabı File System(Dosya Sistemi) oluyor arkadaşlar. File System olmadan depolama alanına ne bir şey kopyalayabiliriz, ne paylaştırabiliriz, ne güvenlik ve erişimini sağlayabiliriz ne de herhangi bir şekilde kullanabiliriz. İşletim sistemimizin verilere erişimi için yine onun bileceği bir biçimde diski biçimlendirmeliyiz. Yani  Disklerin işletim sistemin kullanabilmesi için çekirdeğin tanıdığı bir formatta olması gerekir.

Windows ailesinde bulunan işletim sistemleri (XP, 2000, ME, 98, vs…) FAT32 ya da NTFS dosya sistemi kullanmaktadır. Linux dağıtımlarıysa seçenekleriniz daha fazladır; ext2, ext3, ReiserFS, jfs, xfs ve daha birçok farklı dosya sistemini kullanabilirsiniz. Elbette bunca seçenek arasında, her iki işletim sisteminde de, ön plana çıkanlar olmuştur. Şimdi sırasıyla Linux’un dosya sistemi gelişim seyrini ve diğer destek verdiği dosya sistemlerini inceleyelim.

  Extendend File System (extfs)

Linux işletim sistemi ile birlikte kullanıma giren bu dosya sistemi extended files ystem (uzatılmış dosya sistemi) ya da kısaca ext olarak adlandırılır.  Temel olarak Linux için Unix benzeri bir dosya sistemi sağlar, fiziksel aygıtları işlemek için sanal dizinler kullanılır ve veriler fiziksel aygıtlardaki belli uzunluktaki bloklarda depolanır. 1992 yılında Linux için Minix File System’deki (MFS) yetersizliklerden dolayı ilk geliştirilmiş dosya sistemidir. MFS’de dosya isimleri en fazla 14 karakter, maksimum dosya boyutu da 64MB olabiliyordu. Günümüzde kullanılmıyor diyebiliriz.

Ext dosya sistemi, sanal dizinde depolanan dosyalar hakkında iz bilgisi veren inode adlı bir sistem kullanır. İnode sistemi, dosya bilgisini saklamak için her bir fiziksel aygıt üzerinde ayrı bir tablo yaratır ve buna inode tablosu denir. Sanal dizinde depolanan her dosyanın inode tablosunda bir girişi vardır. Bu dosya sistemi türünün adındaki extended (uzatılmış) sözcüğü, her dosyada izlenen aşağıda sıralanan ek verilerden ötürüdür:

  • Dosya adı
  • Dosya boyutu
  • Dosyanın sahibi
  • Dosyanın ait olduğu grup
  • Dosya için erişim izinleri
  • Dosyadan veri barındıran her disk blokuna işaretçiler

Linux, inode tablosundaki her bir inode’u, dosya sistemi tarafından veri dosyaları yaratmakla görevlendirilmiş özgün bir numara kullanarak (inode numarası) işaretler. Dosya sistemi, bir dosyayı belirlemek için tam dosya adı ve yolundan ziyade inode numarasını kullanır.
(continue reading…)

Loading


  • Sertifikasyon



  • Etiketler

  • Topluluklar

                     
                     
  • Copyright © 1996-2010 Mustafa Bektaş Tepe. All rights reserved.
    Türkçeleştirme Blogizma | AltyapıWordPress